با ارزیابی ۷ سازه برای توسعه و دانش مشخص شد ؛
جایگاه ایران در شاخص جهانی دانش
بر اساس گزارش شاخص جهانی دانش، ایران در سال 2021 جایگاه 104 جهان را در بین 154 کشور از آن خود کرده است.
به گزارش گروه هوش مصنوعی به نقل از مهر، شاخص جهانی دانش Global Knowledge Index (GKI) از سال ۲۰۱۷ میلادی با مدیریت «برنامه توسعه سازمان ملل متحد» و «بنیاد دانش محمد بن راشد المکتوم» منتشر می شود. طبق این گزارش جهانی ایران در سال ۲۰۲۱ در جایگاه ۱۰۴ جهان با امتیاز ۴۲.۴ در بین ۱۵۴ کشور قرار گرفته است. ایران در گزارش سال ۲۰۲۰ میلادی این شاخص، در رتبه ۸۰ جهان در بین ۱۳۸ کشور جای داشت. این گزارش توسط پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات انتشار یافته است. هدف از انتشار این شاخص نمایش مفهوم چندبعدی دانش است. این شاخص به دنبال آنست که برداشتی بسامان تر از دانش برای کاربران مختلف فراهم سازد و این کار را با شکستن این مفهومِ فراگیر به سازه های خُردتر انجام می دهد. با این رویکرد، «شاخص جهانی دانش» می خواهد پیوندی معنادارتر میان «توسعه» و «دانش» پدید آورد تا راهنمای کارآمدتری برای سیاست گذاران، پژوهشگران، و شهروندان باشد. نمودار زیر، روند جایگاه ایران را در این شاخص در سالهای قبل میلادی نشان میدهد.
«شاخص جهانی دانش» آمیزه ای از ۱۵۵ سنجه است که در ۵۰ شاخص، ۱۹ بُعد و ۷ سازه دسته بندی شده اند. ۷ سازه کلیدی این شاخص شامل آموزش قبل از دانشگاه، آموزش و پرورش فنی و حرفه ای، آموزش عالی، پژوهش، توسعه و نوآوری، فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی، اقتصاد و فضای برانگیزاننده می شود که برای سنجش و رتبه بندی کشورها به کار می روند. در جدول زیر، امتیاز و رتبه ایران در این ۷ سازه و ۱۷ بُعد کلیدی آمده است. جدول ۱. رتبه ایران در سازه ها و بعدهای مختلف «شاخص جهانی دانش» در سال ۲۰۲۱ میلادی
طبق این جدول، بالاترین رتبه ایران در شاخص جهانی دانش در سازه «آموزش و پرورش فنی و حرفه ای» و پایین ترین رتبه آن در سازه «فضای برانگیزاننده» به دست آمده است. علاوه بر گزارش امتیاز و رتبه کشورها در سازه ها و بُعدهای گوناگون، شاخص جهانی دانش در بر دارنده امتیاز و رتبه کشورها در سنجه های ریزتر نیز است. همانگونه که گفته شد، این شاخص روی هم ۱۵۵ سنجه مختلف را برای ارزیابی کشورها درهم می آمیزد. در جدول زیر امتیاز و رتبه ایران در سنجه های ارزیابی «شاخص جهانی دانش» آمده است.
امتیازها بر پایه دامنه صفر (پایین ترین امتیاز) تا صد (بالاترین امتیاز) نرمال شده اند. داده های این جداول نشان می دهند که جایگاه ایران در سنجه های سازه «فضای برانگیزاننده» پایین تر از دیگر سازه ها، ولی در سازه هایی همانند «پژوهش، توسعه، و نوآوری» و «آموزش و پرورش فنی و حرفه ای» بهتر است. از سازه های کلیدی ارزیابی در «شاخص جهانی دانش»، سازه «آموزش عالی» است. این سازه به دنبال ارزیابی و سنجش کشورهای جهان بر پایه درونداد، برونداد و کیفیت آموزش عالی آنها در حوزه های مختلف است. در سازه «آموزش عالی»، ایران با امتیاز ۳۳.۱ در جایگاه ۱۳۷ جهان جای دارد. گفتنی است که ایران در ویرایش پیشین در جایگاه ۸۷ جهان بود. در این سازه، بهترین جایگاه جهانی ایران در بُعد «درونداد» و ۶۲ جهان است. بر اساس این رتبه، هزینه کرد، پذیرش و نام نویسی و منابع آموزش عالی تا اندازه ای خوب است. از طرف دیگر، امتیاز و رتبه ایران در بُعد «برونداد» چندان خوب نیست. طبق ارزیابی «شاخص جهانی دانش»، ایران در این بُعد در رتبه ۱۲۶ جهان جای گرفته است. این رتبه نشان دهنده آنست که همکاری دانشگاه و صنعت، به کارگیری دانش آموختگان و توانایی و مهارت دانش آموختگان برای کارهای حرفه ای پایین است. شکافِ رتبه بُعدهای «درونداد» و «برونداد» آموزش عالی نشان میدهد که از منابع آموزش عالی در کشور بهره برداری کارآمدی نشده است. همین طور در سازه فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی از بعد زیرساخت در شاخص مقرون به صرفگی ایران از نظر سبد قیمت اینترنت پهن باند ثابت رتبه ۱۷ از ۱۵۴ کشور و از نظر سبد قیمت اینترنت پهن باند همراه رتبه ۵۲ از ۱۵۴ کشور را دارد. در ویرایش ۲۰۲۱ میلادیِ «شاخص جهانی دانش»، ایران رتبه ۱۸ را میان کشورهای منطقه دارد. در جدول زیر امتیاز و جایگاه کشورهای منطقه در این گزارش آمده است. در این جدول، پیشرفت یا پسرفت ایران در مقابل ویرایش پیشین «شاخص جهانی دانش» در سال ۲۰۲۰ میلادی، نسبت به رتبه جهانی کشورهای منطقه نیز نشان داده شده است.
در این میان، مصر با ۱۹ پله پیشرفت و آذربایجان با ۳۲ پله پسرفت چشمگیرترین تغییر رتبه را در مقابل سال ۲۰۲۰ میلادی داشته اند. بررسی داده های پیشین «شاخص جهانی دانش» نشان میدهد که رتبه ایران در این شاخص از سال ۲۰۱۷ میلادی تا کنون، در بین کشورهای منطقه از ۱۴ تا ۱۸ در نوسان بوده است. گفتنی است که همه ۲۶ کشور منطقه در این شاخص ارزیابی نمی شوند و امتیاز و جایگاه دو کشور در ویرایش ۲۰۲۱ میلادی گزارش نشده است. در نمودار زیر روند جایگاه منطقه ای ایران در «شاخص جهانی دانش» دیده می شود.
بر اساس گزارش سال ۲۰۲۱ میلادی «یو. ان. دی. پی.»، کشور «سوئیس» با امتیاز ۷۱.۵ در «شاخص جهانی دانش» جایگاه نخست جهان را دارد و کشورهای «سوئد»، «آمریکا»، «فنلاند» و «هلند» نیز در رتبه های دوم تا پنجم این سیاهه هستند. این گزارش از انتشارات سامانه جایگاه علم، فناوری، و نوآوری ایران در جهان (نما) است که به پایش و گزارشِ پیرامونِ ۹۰ شاخص مختلف از ۵۵ نهاد جهانی در زمینه های علم، فناوری، و نوآوری می پردازد و توسط پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) تهیه شده است.
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب