گفت وگوی مهر با میلاد حبیبی نویسنده كتاب آرزوهای دست ساز
روایت پیشرفت می تواند پرچم دار عدالتخواهی باشد
نویسنده کتاب آرزوهای دست ساز اظهار داشت: من معتقدم روایت پیشرفت، می تواند پرچم دار عدالتخواهی باشد. سوژه این کتاب همه خصوصیت های لازم برای عدالتخواهی را دارد. متاسفانه این ها را معرفی نکرده ایم.
خبرگزاری مهر فرهنگ و اندیشه: انقلاب اسلامی ایران در حالی به گام دوم خود وارد می شد که ورود به این مرحله، مستلزم تجربه نگاری دست آوردها و پیشرفت های سالهای پس از انقلاب، به منظور رسیدن به الگوی پیشرفت بومی و درس آموزی از تجربیات گذشته می باشد، به همین دلیل نگاه به تجربیات گذشته، روشن کننده مسیر پیشروی ما خواهد بود. در همین راستا انجمن روایت پیشرفت، گفت وگوهایی درباره روایت پیشرفت ایران را با نویسندگان کتاب های حوزه تجربه نگاری پیشرفت برگزار می نماید.
در نخستین گفت وگوی صورت گرفته توسط محمد نمازی، دبیر جایزه کتاب روایت پیشرفت با میلاد حبیبی، نویسنده کتاب «آرزوهای دست ساز»، که فراز و فرود تجربه شکل گیری شرکت پویا فن آوران کوثر را روایت می کند و اختصاصاً در اختیار خبرگزاری مهر قرار گرفته را می خوانید. رویداد جایزه کتاب روایت پیشرفت برای اولین بار توسط انجمن روایت پیشرفت که سازمانی است مردم نهاد با موضوعیت کتاب های حوزه تجربه نگاری پیشرفت در تیر ماه ۱۴۰۰ برگزار می گردد.
ما در این گفتگو می خواهیم درباره دو مبحث صحبت نماییم. اول اصل روایت پیشرفت و ضرورت تجربه نگاری حرکت هایی که در راه پیشرفت انجام شده و دوم درباره کتاب «آرزوهای دست ساز» که نمونه ای از کتاب های روایت پیشرفت است. شما در مقدمه کتاب درباره روایت پیشرفت بحث خوبی دارید و اشاره ای هم به عبارت آقا در بیانیه گام دوم کردید.
در مورد مقدمه دو نظر وجود داشت که مقدمه خیلی تحلیلی هست و در حد یک مقاله باقی میمونه و مناسب کتاب داستانی نیست. ولی به شکلی چون نخستین کتابی بود که در این عرصه منتشر می کردیم و باید ایدئولوژی یا دکترین خودمان را معرفی می کردیم لازم بود این مقدمه نگاشته شود.
وقتی چهل و سه سال انقلاب و فرایند تاریخ نگاری انقلاب آنرا بررسی می نماییم بیشتر منحصر و متمرکز در دهه ۶۰ هست و در دهه های بعدی، یعنی دهه های هفتاد یا هشتاد، به نحوی که در دهه شصت بوده ادامه پیدا نکرده، متأسفانه روایت جایگزین یک روایت سیاسی هست. یعنی شما از استاد دانشگاه تا راننده تاکسی بخواهید در مورد دهه هفتاد صحبت کنند، می گویند در دهه هفتاد خاتمی رئیس جمهور شد، یا دهه هشتاد را بخواهند روایت کنند، در مورد احمدی نژاد یا هدفمندی یارانه ها صحبت می کنند. ولی هیچ گاه شاهد پدیده ای به نام تجربه نگاری پیشرفت نیستیم و یک انقطاعی در این سال ها رخ داده که من در مقدمه کتاب از آن با عنوان «تاریخ شویی» یاد کردم. گویی انقلاب اسلامی در دهه شصت متوقف مانده و هم اکنون دستگاه هایی که بخواهند الگو بدهند در حوزه های مختلف، اطلاعاتی برای عرضه ندارند؛ چون ثبت و روایت نشده تجربیات تا کنون.
روایت تجربه دهه شصت چگونه شکل گرفت؟ جاذبه دفاع مقدس بود یا یک جماعتی عزم کردن این کار و بکنند؟ یعنی می شد دهه شصت هم روایت نشه؟
ما در دهه های بعدی به جنگ و سالهای اولی انقلاب به شکل یک دست آورد و اتفاق منحصر به فرد نگاه کردیم، هرچند به قول رهبر انقلاب، به دفاع مقدس هم آنچنان هم پرداخته نشده، مطابق با آمار مرکز اسناد صرفا ۲۰ درصد اسناد را توانسته ایم به جامعه معرفی نماییم و ایراد همین هست که در دهه های بعدی به تجربیات مان به چشم یک دستاورد نگاه نکردیم. از سوی مقابل وقتی اقدامات غربی ها را بررسی می نماییم، می بینیم که از دست آوردهایشان برای ایجاد حس اعتماد و اقتدار ملی بهره برده اند و توانسته اند سلطه خویش را با همین روایت ها ساری و جاری کنند، در حالیکه اصلاً آن قدرها هم شاید این تجربیات بزرگ نبوده ولی بزرگ نمایی کرده اند و به واسطه همین روایت ایدئولوژی خویش را توانسته اند در سطح جهان ترویج کنند. آن چیزی که آقا و امام در مورد ذات پیشرفت های ما گفته اند، دقیقاً نقطه مقابل توسعه ای هست که غربی ها میگویند. به صورت مثال گاهی در نگاهی غربی هر ظلمی هر جنایتی انسان می تواند مرتکب شود برای رسیدن به پیشرفت، متأسفانه این ایده در فضای فرهنگی کشور ما وجود دارد و خیلی ها هم از این ایده ها استفاده می نمایند.
در مقدمه اشاره کردید که هم آثار داخلی و هم آثار خارجی را برای نگارش بررسی نموده اید، می خواهیم بدانیم جنس روایت آثار خارجی با کاری که شما کردید تفاوت دارد؟ چون اینکه هدف و مبانی آنها با ما فرق داشته یک بحث دیگه است.
خب خارجی ها مشخصاً از ما خیلی جلوتر هستند، به صورت مثال ما در مورد آقای استیو جابز، ۱۲۰ خروجی پیدا کردیم، فیلم، داستان، انیمشین، برای کودک و بزرگسال و… پیدا کردیم.
قبل از مرگش هم بوده؟
دقیق نمی دانم. ولی چیزی که قطعی هست اینه که خیلی شخصیت جابز را بزرگ کرده اند. شاید جابز خصوصیت های شخصیتی زیادی داشته باشد که آن کسی که از شخصیتش استفاده می نماید احتیاج به آن پارامترها نداشته باشد ولی میاد از بُرش و زاویه نگاه خودش به تجربه مزبور نگاه می کند، ما هم باید به همین راهبرد کلان برسیم، که از چه برش و زاویه نگاهی باید به آن بپردازیم. ما به این راهبرد در روایت پیشرفت نرسیده ایم که برش خاصی به داستان بزنیم تا به هدف مورد نظر خودمان برسیم. من معتقدم روایت پیشرفت، می تواند پرچم دار عدالتخواهی باشد. همین شرکت پویا فن آوران کوثر، (که در کتاب آرزوهای دست ساز داستان آنها روایت شده) همه خصوصیت های لازم برای عداتخواهی را دارد؛ کار علمی، کار تشکیلاتی، ارز آوری برای کشور، اشتغال زایی، تاثیر فرهنگی بر افراد دارند، مرزهای علمی رو جلو برده اند، جلوی رانت و فساد را گرفته اند، مشکلات مردم را حل می کنند؛ بعد ما افراد زیادی از این دست داریم که ایده دارند و کار کرده اند و می توانند پرچمدار عدالتخواهی باشند،..
شما از استاد دانشگاه تا راننده تاکسی بخواهید در مورد دهه هفتاد صحبت کنند، می گویند در دهه هفتاد خاتمی رئیس جمهور شد، یا دهه هشتاد را بخواهند روایت کنند، در مورد احمدی نژاد یا هدفمندی یارانه ها صحبت می کنند. ولی هیچ گاه شاهد پدیده ای به نام تجربه نگاری پیشرفت نیستیم
من در این کتاب تلاش کرده ام از این زاویه به داستان بپردازم که اینها در وهله اول به دنبال حب مقام و دفتر و دستک نیستند. همین آقای توحیدی (مدیر عامل شرکت پویا فناوران کوثر و از شخصیت های کتاب) می گفت دغدغه مقابله با فساد را داشته و همین ایده سبب می شود که به سمت درآمد زایی بروند که به واسطه این خلق سرمایه بتوانند اردوی جهادی راه بیندازند. مثلاً در سیستان رفتند و کارآفرینی کردند و در یک روستا ۵ تا خانم را شناسایی نمودند و محصولات تولیدی ایشان را می خرند. پس به جای اینکه صرفا به آسیه پناهی بپردازند و جامعه را ناامید کنند، کارهای ایجابی انجام داده اند. البته منکر لزوم کار رسانه ای نیستم اما به جای خودش نه اینکه فعالیتهای رسانه ای تبدیل به اصل قضیه شود.
یعنی اشخاصی که هم اکنون پرچمدار عدالتخواهی هستند در حد یک فعال رسانه ای هستند نه بیشتر از این، اما کسانی که باید در بطن ماجرا قرار بگیرند افراد متخصصی هستند که متأسفانه هیاهو ندارند و بخواهی بری سراغ شأن هم، داستان جن و بسم الله هستند و اگر مطالبه عمومی از ایشان وجود داشته باشه و فضای عمومی از ایشان چنین مطالبه ای داشته باشد قضیه متفاوت خواهد بود. اما اگر ما تعداد زیادی اثر تولید نماییم و افرادی مثل آقای ده مرده (نماینده فعلی مجلس، استاندار با سابقه و از مدیران ارشد دولتی) در سیستان بلوچستان را معرفی نماییم قضیه فرق خواهد نمود ولی خب به ایشان میدانی داده نمی گردد و خودشان هم تمایلی ندارند.
یکی از دغدغه های ما از پرداختن به روایت پیشرفت، همین بحث عرضه الگو برای فعالیت در حوزه های مختلف هست؛ همچنین که شما مثال عدالتخواهی را در مورد مبحث این کتاب مطرح کردید. در کتاب یک آقای کاظمی هست و از بدنه دولت هست و نگاهش با بقیه فرق دارد؛ در شرایطی که هیچیک از مدیران نیروی انتظامی به این تیم اعتماد ندارند و سپردن پروژه تولید دوربین های ترافیکی به این تیم را اشتباه می دانند، ایشان با شرکت همراهی می کند تا به مرحله موفقیت برسد. چطور شده که به این نگاه رسیده؟ در مورد شخصیت آقای کاظمی صحبت کنید.
بعد از بچه های شرکت و هیئت مدیره قهرمان دوم کتاب شخصیت آقای کاظمی بودکه اگر ایشان حضور نداشتند شرکت شکست می خورد. سر همان قرارد داد اگر آقای کاظمی آن وام ۱۲ میلیونی را به ایشان نمی داد، شکست می خوردند و من با ایشان تلفنی مصاحبه داشتم. بسیار شخصیت فروتن و متواضعی بودند و این همراهی های خودشان را وظیفه خود می دانستند نه لطفی که به شرکت کرده اند، من خیلی با ایشان ارتباط نداشتم چون همدان بودند.
بحث من این بود که اگر جورچینی باشد که در یک فضایی که قرار هست نفعش به همه برسد دو بخش هست، یک بخش فعال در بخش خصوصی و یک بخش دولت هست که اگر بخش دوم حمایت نکند، اصلاً کار موفق نمی گردد، خصوصاً اینکه مشتری محصول، خود دولت باشد.
آقای ملکی (از دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی) همیشه می گفتند که این کتاب بدون آقای کاظمی تنها حس ناامیدی القا می کرد و ارزش چاپ نداشت.
این سوال را می خواستم بپرسم که شما از یک جهت داستان را دیدید که آقای توحیدی دارند روایت می کنند و آقای کاظمی از نیروی انتظامی هم جهت با همین دوستان هستند. ولی ما طرف روبرو را که مخالف واگذاری پروژه به این تیم بود را نمی بینیم. و روشن نیست نگاه منفی آنها به خاطر عدم اعتماد به جوان ها یا نیروی داخلی بود یا بر مبنای تجربیات ناموفق مشابه، چنین نظری داشتند؟ شما این دغدغه را داشتید که از نگاه ایشان هم ببینید داستان را؟
ابتدای ماجرا ایده آل ما همین بود که روایت هر دو طرف را بیاوریم اما چند چالش وجود داشت، اولاً اینکه با یک روایت تاریخی مواجه نیستیم و هنوز این تجربه جاری و ساری هست، یعنی در یک فضای چالش برانگیزی که هنوز در حال اجراست، کنکاش برانگیز می شود و شاید کار را به شکست برساند. یک وقت داستان در مورد دفاع مقدس هست. ۳۰ سال گذشته، بعضی از شخصیت های داستان شهید شده اند و برخی هم جزئیات داستان را تا حدودی فراموش کرده اند و معمولاً کسی با بیان اختلاف نظرها مشکلی ندارد. ولی در این موارد که داستان هم اکنون جاری است وقتی اختلافات بیان شود، می تواند چالش های جدی درست کند. یک هفته به چاپ کتاب مانده بود که با من از شرکت تماس گرفتند و گفتند ما می خواهیم یک قرار داد جدید ببندیم و شما چاپ را کنسل کنید که قرار داد ما خراب نشود! این نکات مانع از ماجراجویی ما می شد. یک نکته هم در مورد شیوه های نگارش هست که با بررسی نمونه های خارجی به دست ما می آید، روز نوشت، خود نوشت و.. که یک تمایزی که وجود دارد این هست که استیو جابز را همه می شناسند و همه ما با گوشی اپل کار کردیم، یعنی همه با گوشت و پوست شخصیت جابز را درک کرده اند، بنابراین برای همه جا افتاده است مطالعه زندگی جابز، اما کسی زندگی آقای حسین توحیدی را مطالعه نمی کند ولی کتاب های عاشقانه یا شعر یا رمان خیلی بیشتر خوانده می شوند. برخی کتاب های راجع به شهدا به خاطر عکس شهید روی جلدشان چاپ های مختلف می خورند. ولی ما نه سوژه مان شناخته شده هست، نه شخصیت داستان، شخصیت کاریزماتیکی هست. پس ما اگر در انتخاب قالبمان ناشیانه کار می کردیم و در قالب صرفا تاریخ شفاهی می نوشتیم، هدف ما که رساندن اثر به مخاطب اصلی هست محقق نمی شد.
مخاطب اصلی اثر از نظر شما چه کسانی هستند؟
قشر دانشجو و دانش آموز و افرادی که امیدی برای ادامه دادن مسیر ندارند و می خواهند خودشان را توجیه کنند. خوبی این کتاب این هست که این موضوع ها انکار ناپذیر و متعلق به همین دهه هستند و حتی کسانی که به آن مفهوم حزب اللهی نبودند نسبت به این کتاب و تجربه نگاشته شده گاردی نگرفتند.
در مورد مدل روایت می گفتید. چه مدل هایی را بررسی کردید و چه شد که در نهایت به این مدل رسیدید؟
خب قالب ما قالب تاریخ شفاهی بود ولی دیدیم که اگه صرفا بر اساس تاریخ شفاهی بخواهیم پیش برویم چندان جذابیتی ندارد. چون حتی اصل این تجربه کاریزماتیک نیست ولی اینجا با تعدادی خازن و ترانزیستور که هیچ جذابیتی ندارد مواجه هستیم که این نقد من به آثار تولیدی امثال ستاد نانو هم وارد هست که مسائل تخصصی حائلی بین مخاطب و کتاب می شود. و باید الگویی پیدا می کردیم که این موضوع را برای فضای عمومی جذاب کند به همین جهت متوسل به تخیل شدیم که چالشی ایجاد کرد و مرز بین تاریخ شفاهی و داستان را مسئله کرد، النهایه تلاش من بر این بود که مرز بین تاریخ شفاهی و داستان مشخص باشد.
استیو جابز را همه می شناسند و همه ما با گوشی اپل کار کردیم، یعنی همه با گوشت و پوست شخصیت جابز را درک کرده اند، بنابراین برای همه جا افتاده است مطالعه زندگی جابز، اما کسی زندگی آقای حسین توحیدی را مطالعه نمی کند ولی کتاب های عاشقانه یا شعر یا رمان خیلی بیشتر خوانده می شوند
سوال من این هست که شما شخصاً چطور به بحث روایت پیشرفت علاقه مند شدید؟ اتفاق خاصی بود؟
خب رشته خود من برق و الکترونیک هست که اوایل دوره ارشد، در همین فضای دانشجویی پیگیر مباحث شرکتهای دانش بنیان بودیم، که باید یک الگویی پیدا نماییم برای ورود به این عرصه، خب این بحث کارآموزی در کتاب هرچند فضای تخیل آمیز کتاب هست اما تجربه زیسته خود ماست، مواجهه با فضای ناامیدی دوره دانشجویی هم من را به فضای روایت پیشرفت بیشتر سوق داد. در این بین نقش اصلی را دوستان دفتر مطالعات بازی می کنند و بنده جزو سیاهی لشگرم.
پس معتقد هستید الزاماً افراد نیاز محور باید به سمت مطالعه آثار تجربه نگاری حرکت کنند یا نه می تواند الگویی هم استفاده گردد که مخاطب به علتی جز احتیاج به سمت مطالعه این آثار حرکت کند؟
ما باید تکلیف خودمان را در مورد رویکرد اصلی در پاسخ به این سؤال مشخص نماییم، یعنی می خواهیم با رویکرد بازار محور نگاه نماییم یا اهدافی فراتر از آن داریم. مسیر صحیح آن است که بتوان این دو نگاه را با هم تلفیق کرد و بتوان آثاری تولید کرد که مردم بتوانند با دریافت حس عزت ملی با آن ارتباط بگیرند. کتاب های ما در حوزه روایتگری پیشرفت باید یک پیوست فرهنگی داشته باشد و آن تزریق روحیه خودباوری و اعتماد به نفس ملی به مخاطب می باشد، آن هم در جامعه ناامید امروزی.
یعنی به نظر شما در تولید آثار حوزه روایت پیشرفت، باید اولویت با آثار عامه پسند غیر تخصصی باشد که جنبه داستانی در آنها پررنگ باشد؟
باید رویکرد مشخص شود، یا می خواهیم کتاب علمی تولید نماییم یا کتاب بازاری عامه پسند. خب در جامعه ناامید امروزی، نیاز اصلی این هست که بتوانیم مسکنی برای این درد پیدا نماییم. یا شرکتهای دانش بنیان در تنگنای خاصی هستند اما جامعه پشتیبان آنها نیست. من مثالی همیشه میزنم گویی یک میتی باشد در حال مرگ، اگر برایش عمل زیبایی بکنی، چه فایده! برای همین می گویم که باید این دو رویکرد را تلفیق کرد. حالا من نمی خواستم در آرزوهای دست ساز مباحث جزئی و تخصصی مطرح بشه، این ضعف کار هست تا حدی، اما چون دید جزئی به مخاطب نداده. اما اگر به الگویی برسیم که خروجی کار هم عامه پسند، هم بازاری و هم به جزئیات پرداخته شود، نقطه ایده آل ماست.
می خواستم بپرسم این کتاب چقدر دیده شد؟ فروش راه یار مؤثر بوده؟ یا مخاطب واقعی خودش خریده است؟
تا اینجای کار واقعاً کتاب یتیمانه فروش رفته است. مدیرهای مجموعه یک ذره بینی در دست دارند و در فرایند چاپ حسابی کتاب را حلاجی می کنند، اما این سخت گیری و دقت در فرایند فروش وجود ندارد و دیگر به دست تقدیر سپرده می شود بخش فروش کتاب در این حد که دفتر حتی برای کتاب رونمایی هم نگرفت. همین ۵ چاپ که تابحال داشتیم برای خود من باور پذیر نبوده است.
هر چاپ چند تا بوده؟
یک چاپ ۱۵۰۰ و باقی ۲۰۰۰ نسخه بود. در این یک سال هم جزو پرفروش های دفتر بوده حداقل جزو پنج کتاب اول دفتر بوده و در نمایشگاه اخیر (نمایشگاه کتاب مجازی تهران) هم جزو پر فروش ها بوده و در کنار کتاب هایی امثال ابوعلی و مدافع حرم و… هست.
بازخوردها هم در حدی بوده که در اینستاگرام یک صفحه ی مخصوص راه اندازی کردیم که یادداشت های افراد مختلف را آنجا منتشر کردیم. همین چند وقت پیش در دانشگاه قزوین یک تشکلی برای همین کتاب یک مسابقه یادداشت نویسی راه انداخته بودند و نزدیک به شصت یادداشت برای من فرستادند که داوری کنم. جالب بود که یک تشکل بدون هیچ ارتباطی با ما همچین رویدادی برای این کتاب برگزار کرده بودند و انصافاً هم دانشجوها یادداشت های خوبی نوشته بودند. برنامه های مشابه در دانشگاه شهید بهشتی، علم وصنعت و تهران هم داشتیم، نقدها به طور عمده متوجه قالب رمان هست که می پرسند بالاخره کتاب مستند هست یا داستان؟
نظر خود بچه های شرکت پویا فناوران کوثر برای همکاری در این پروژه چطور بود؟
ابتدای کار نه من نه دفتر نه شرکت دقیق نمی دانستیم چکار می خواهیم بکنیم. چون نمونه دیگری هم نبود، بچه های شرکت هم گارد داشتند چون این اطلاعات محل درآمد آنها بود، طبیعی هم هست که نسبت به بیان آن حساسیت داشته باشند؛ خود من هم آقای توحیدی را در مسجد محل که یک گعده کارآفرینی بود اتفاقی دیدم و شماره ایشان را گرفتم و یک جلسه ای با سماجت رفتم و مبحث را بیان کردم. شخص آقای سجودی که رئیس هیئت مدیره بودند خیلی سخت به ما جواب می داد، معمولاً حس می کنند ما خبرنگار هستیم و خیلی شیک جواب ما رو می دادند که این طوری خاطره ای دست ما را نمی گرفت و استراتژی را بر رفیق شدن گذاشتیم و یک پروژه کاری ای تعریف کردیم تا یخ شأن بشکند و اعتماد کنند به ما.
همین شهید فخری زاده که انسان واقعاً متحیر می شود و می بینیم که تقلیل دادن این شخصیت به دانشمند هسته ای ظلم هست در حق ایشان واقعاً و نکته جالب قضیه اینجاست که شهید فخری زاده وامثال ایشان را همه شخصیت های اطلاعاتی و رسانه ای خارجی می شناختند ولی کسی در داخل ایشان را نمی شناخت
جمعاً چون این دوستان مشغله داشتند که این مسئله برای بچه های دفتر قابل تعریف نبود چندان، چون عمده سوژه های تاریخ شفاهی بازنشسته هستند ولی اینجا فرق داشت و دقیقاً بین مریض اصطلاحاً به ما وقت می دادند و از آن مهم تر اینکه می ترسیدند به ما اطلاعات بدهند که نکنه بعداً بر ضد شأن استفاده شود، که جمعاً سه ماه تحقیقات لازم طول کشید که من همزمان نوشتن را شروع کردم و روایت اول را از آقای توحیدی گرفتم و همان را مبنا قرار دادم و تدوین را هم در چارچوب دانای کل شروع کردم، این نکته را هم بگویم که از ابتدا قرار نبود این روایت تبدیل به کتاب شود. قرار بود در یکی از ویژه نامه های راه که مختص شرکتهای دانش بنیان بود، استفاده گردد. من هم از ابتدا که پیش مصاحبه ها را گرفتم، آقای ملکی پیشنهاد کرد که این مصاحبه ها را در چارچوب داستان بیاوریم، که من با همین فرمان تکمیل کردم داستان ها را در چارچوب دانای کل، بعد روایت های اول شخص خود بچه ها را آوردم و تکمیل کردم، یعنی وقتی ببینید روایت دو طرفه است که نسخه نهایی به این شکل شد، خیلی ها می پرسند که چرا از قالب دانای کل استفاده نشد که این سلیقه شخصی خود من بود چون بلند پروازانه بود که کتاب اول را بخواهم دانای کل بنویسم که اگر کسی کننده کار نباشد کار جالب درنمی آید چون ناشیانه می شود، دانای کل اصلی خب خداست و همین سختی کار رو نشون میده، قالب قالب سختی هست به هر حال، به همین جهت بود که کارآموزی را خلق کردم تا راوی داستان باشد نه دانای کل.
موضع اولیه شرکت برای همکاری با شما به مرور حل شد؟
من تمام تلاشم را به کار بستم تا با ما راحت باشند و حتی دعوت شأن کردم آمدند دفتر ما را دیدند و آشنا شدند، فضا هم که فضای مصاحبه شد راحتتر همراهی کردند. یکی از خوبی های این دوستان این بود که ذهن خیلی منظمی داشتند و مصاحبه ها به سادگی قابل استفاده بود. بر خلاف بعضی از افراد که معمولاً سن بیشتری دارند و مسئولیت های اجرایی زیادی داشتند، ذهن آَشفته ای دارند و این سختی بوجود می آورد در مرحله تدوین و آماده سازی.
بچه های شرکت از خروجی راضی بودند؟
ما در خروجی خیلی چالش داشتیم، چون از ابتدا خود بچه های شرکت روایت شأن را خیلی جدی نمی گرفتند و از ابتدا باور نداشتند که این مصاحبه ها واقعاً تبدیل به کتاب شود در پایان، از یک طرف شکسته نفسی می کردند وفروتنی داشتند از طرفی هم خودشان کار را جدی نمی گرفتند که واقعاً به خروجی برسد، که دو ماه بعد من کتاب را به بچه های شرکت دادم بعنوان نسخه اولیه، اینجا بود که چالش به وجود آمد، چون درمصاحبه همه گرم هستند اصطلاحاً و خیلی حرف ها را می زنند ولی بعد ملاحظات بیشتری به خرج می دهند وقتی می بینند کتاب قرار هست چاپ و توزیع شود، حرف هایی زدن که وقتی می بینند دارد به مرحله چاپ می رسد نگران می شوند.
با توجه به چند تجربه ای که در تجربه نگاری شرکتهای دانش بنیان داشتید، فکر می کنید افراد و شرکت هایی مثل سوژه این کتاب، یک جریان هستند یا تک گُل هایی در یک زمین بزرگ؟
آنقدر این حوزه بکر و دست نخورده هست که سوژه واقعاً خیلی زیاد هست در همین حوزه دانش بنیان تعداد ۴۰۰۰ شرکت دانش بنیان داریم که اگر فقط بخواهیم به ۱۰ درصد این شرکت ها هم بپردازیم نشان داده است سوژه زیاد هست. همین هم اکنون سوژه های زیادی ما در حوزه های الکترونیک ومخابرات و… سراغ داریم که کسی نیست بررسی شأن کند.
واقعاً تجربیات داخلی این توانایی را دارد که مثل استیو جابز و پاناسونیک و… که بازارهای دنیا را فتح کردند به آنها بپردازیم؟ آیا شرکتهای داخلی ظرفیت الگو شدن را دارند؟
ببینید حوزه ها وسیع هست و طیف های زیادی داریم که به صورت مثال در حوزه مدیریت افراد کارهای زیادی کردند، طرف وزیر بوده نماینده مجلس بوده، به صورت مثال یک مهندس سجادی (مهندس سید محود رضا سجادی) داریم که چنان حرکات عجیبی در حوزه پیشرفت از زمینه نانو تا جاهای دیگه انجام داده اند که پتانسیل تبدیل شدن به یک قهرمان ملی را دارند، یا همین شهید فخری زاده که انسان واقعاً متحیر می شود و می بینیم که تقلیل دادن این شخصیت به دانشمند هسته ای ظلم هست در حق ایشان واقعاً و نکته جالب قضیه اینجاست که شهید فخری زاده وامثال ایشان را همه شخصیت های اطلاعاتی و رسانه ای خارجی می شناختند ولی کسی در داخل ایشان را نمی شناخت، گفته می شود اقدامات ایشان در دوره کرونا، اگر نبود ایران بالاترین تلفات جهانی را داشت یا فعالیتهای این شهید در زمینه تولید واکسن که گفته می شود چقدر کلیدی بوده.
در معرفی این افراد بالاخره باید ملاحظات امنیتی را هم در نظر داشت.
والا در این بین فقط خود مردم غریبه هستند، کسی که باید بشناسد نمی شناسد ولی دشمن که نباید بشناسد ۲۰ سال حرکات ایشان را زیر ذره بین داشته است. مثلاً یک سوژه جالب در دوران دفاع مقدس بود که از مرکز اسناد پیگیری کردم که می گفتند اطلاعات طبقه بندی هست در حوزه جنگال که تجربه همین دکتر زارعی با آقای غفاری بنیانگذار یگان جنگ الکترونیک بوده که واقعاً ایشان یک دانشمند جنگ الکترونیک بوده اند به مفهوم دقیق کلمه ولی مردم فقط به خاطرگریه هاش سر برجام او را می شناسند. ایشان یک سال پس از شروع جنگ که این یگان را می سازند کسی جز این دو نفر و آقای رضایی و شهید باقری خبر نداشته اند از این ماجرا؛ توسط این یگان تمام مکالمات و مکاتبات صدام با سه لشکرش برای ایران قابل رصد بود و اگر ایران زیاد در مقابل حملات شیمیایی صدام مقاوم بود به خاطر همین یگان بود چون حجم تسلیحات شیمیایی که غرب در اختیار صدام قرار داده بود برای نابودی کل رزمنده های ما کافی بود ولی این حملات از پیش از حمله برای ما کشف شده بوده، تا سال ها بعد کسی باور نمی کرد که این ها واقعاً رصد می کنند. اسنادش هست که حدود ۱۲ هزار نامه از مکاتبات صدام را کشف کرده بودند یا نفوذ می کردند در مخابرات عراق، عقبه را قطع می کردند، اپراتور با زبان عربی گذاشته بودیم و نیروهای دشمن را در دام خودمان می کشاندیم و منهدم می کردیم. خب انسان اصلاً احساس غرور بهش دست می دهد یا یک رادار رازیت هست که دست ایرانیان غنیمت بوده که هنوز هم بعد سال ها رمزگشایی عجیبی دارد که آقای زارعی تعریف می کردند در دانشگاه شریف روی رمزگشایی این رادار کار می کردند و مهندسی معکوس توانستند بکنند، عراقی ها هم دلخوش بودند که بهترین رادار را در اختیار دارند اما تمام ارتباطاتی که بر بستر رادار رازیت داشتند برای ایرانیان کشف شده بود.
اقدامی هم شد که از این کتاب فیلم یا مستندی تولید شود؟
تا بحال چند مورد فیلمنامه برای فیلم و مستند نوشته شده که چند مورد رد شده الباقی هم در دست بررسی هست.
اسم کتاب را خود شما پشنهاد دادید؟
اسم و طرح جلد تا حدی مطلوب نمی باشد، ما راستش ۴۰-۵۰ اسم را فهرست کردیم و خب به همین اسم رسیدیم، برا ی طرح جلد هم چون می خواستیم به نمایشگاه کتاب برسد، قدری عجله ای شد.
مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب